مقاله پژوهشی
محمد تقی سبزه ای؛ سیاوش قلیپور؛ معصومه آدینهوند
دوره 4، شماره 4 ، شهریور 1395، صفحه 16-5
چکیده
رفتار حامی محیط زیست یکی از عوامل مؤثر حفظ محیط زیست است که به میزان زیادی به آگاهی محیطزیستی شهروندان بستگی دارد. این تحقیق بر اساس نظریه بامبرگ و موزر درباره عوامل تأثیرگذار بر رفتار محیطزیستی، تأثیر «آگاهی محیطزیستی» بر «نگرش» و «رفتار محیطزیستی» دانشجویان دختر دانشگاه قم را بررسی میکند. روش تحقیق ...
بیشتر
رفتار حامی محیط زیست یکی از عوامل مؤثر حفظ محیط زیست است که به میزان زیادی به آگاهی محیطزیستی شهروندان بستگی دارد. این تحقیق بر اساس نظریه بامبرگ و موزر درباره عوامل تأثیرگذار بر رفتار محیطزیستی، تأثیر «آگاهی محیطزیستی» بر «نگرش» و «رفتار محیطزیستی» دانشجویان دختر دانشگاه قم را بررسی میکند. روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 370 نفر و روش نمونه گیری طبقه ای است. نتایج توصیفی تحقیق نشان میدهد: آگاهی بیشتر پاسخگویان (9/57 درصد) درباره محیط زیست در حد متوسط است. نتایج استنباطی این تحقیق نشان میدهد بین متغیرهای «آگاهی محیطزیستی»، «نگرش محیطزیستی»، «تمایل به رفتار محیطزیستی» و «رفتارهای حامی محیط زیست» رابطه معنیدار وجود دارد؛ بین «منابع آگاهیبخش» و «آگاهی محیطزیستی» رابطه معنیدار نیست. «آگاهی محیطزیستی» بهصورت مستقیم، غیرمستقیم و کلی بر رفتار محیطزیستی تأثیر قابلقبولی دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان میدهد که سه متغیر مستقل باقی مانده در مجموع فقط 6/20 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند. به طور کلی یافتههای این تحقیق چارچوب نظریای را که بر اساس آن مُدل تحقیق ترسیم شد تأیید میکنند. برای بهبود رفتارهای حامی محیطزیست لازم است منابع آگاهیبخش تقویت شوند؛ فرایند «جامعه پذیری محیطزیستی» به کمک همه سازمانها و نهادهای دولتی و غیردولتی و خانوادهها انجام شود و کیفیت آموزشها ارتقا یابند.
مقاله پژوهشی
مهناز رنجبر؛ لیلا غیرتی آرانی؛ محمد صادق جمشیدی راد
دوره 4، شماره 4 ، شهریور 1395، صفحه 32-17
چکیده
در این مقاله دیدگاهی مبتنی بر توجه به راهکارهای متکی بر ارزشها و تعالیم دینی، مطرح شده است . هدف پژوهش حاضر مطالعه سبک نگرش دینی روستاییان نسبت به چگونگی رفتار با آب و مصرف آن بود که با روش پیمایشی انجام گرفت. بدین منظور 270 نفر از روستاییان مناطق رامشه، از توابع استان اصفهان (منطقه کم آب)، و ایزدخواست، (منطقه پرآب) از توابع استان ...
بیشتر
در این مقاله دیدگاهی مبتنی بر توجه به راهکارهای متکی بر ارزشها و تعالیم دینی، مطرح شده است . هدف پژوهش حاضر مطالعه سبک نگرش دینی روستاییان نسبت به چگونگی رفتار با آب و مصرف آن بود که با روش پیمایشی انجام گرفت. بدین منظور 270 نفر از روستاییان مناطق رامشه، از توابع استان اصفهان (منطقه کم آب)، و ایزدخواست، (منطقه پرآب) از توابع استان فارس، به روش نمونهگیری خوشهای مصاحبه شدند. پس از تعیین روایی ابزار پژوهش، پایایی آن به وسیله آزمون «کرونباخ آلفا» تعیین گردید که میزان استاندارد شده آن 93/0 بود. برای سنجش نگرش روستاییان نیز از مقیاس «لیکرت» استفاده شد که برای تحلیل آنها از آزمون های غیرپارامتریک نرم افزارSPSS (آزمون من ویتنی وکروسکال – والیس ) استفاده شد. نتایج نشان داد که در دو منطقه، شناخت و احساس دینی روستاییان از آب تقریباً قوی بوده و رفتار آنها نسبت به آب متناسب با تعالیم دینی است. از لحاظ نگرش احساسی، احساس زنان خانه دار روستایی درباره آب قوی تر از مردان بود. در مقابل تمایل به رفتار مطابق تعالیم دینی در میان مردان روستایی بیشتر از زنان بود. روستاییان بیسواد و روستاییان مسن بالاتر از 51 سال نسبت به باسوادها و جوانترها احساس قوی تری نسبت به آب داشتند. در مناطقی هم که روستاییان از آب مازاد بهره مندند، احساس قوی تری نسبت به آب در میان روستاییان وجود داشت و روستاییانی که دارای باغ ثمردار هستند و روستاییانی که از دیگر انواع منابع آب آشامیدنی نظیر آب چاه، قنات، رودخانه و باران استفاده می کنند نسبت به روستاییانی که از دیگر انواع منابع آبی – نظیر آب لولهکشی – استفاده می کنند، رفتار مناسب تری با آب دارند.
مقاله پژوهشی
فاطمه مسعودی زاده؛ احمد رضوانفر؛ حمید موحدمحمدی
دوره 4، شماره 4 ، شهریور 1395، صفحه 40-33
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش مؤلفه های سرمایه اجتماعی در عملکرد تشکلهای غیردولتی زیست محیطی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اعضای تشکلهای غیردولتی زیست محیطی استان خوزستان (359N=) بود که از این میان، تعداد90 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. این ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش مؤلفه های سرمایه اجتماعی در عملکرد تشکلهای غیردولتی زیست محیطی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اعضای تشکلهای غیردولتی زیست محیطی استان خوزستان (359N=) بود که از این میان، تعداد90 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بود که با استفاده از فن پیمایشی انجام شده است. ابزار پژوهش، پرسشنامه ای بود که روایی آن با نظرخواهی از اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران تأیید شد و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ سنجیده شد که میزان آن برای شاخص عملکرد سازمانی89/0 و سرمایه اجتماعی 86/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار spss win 11/5صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که میزان کل عملکرد تشکلهای غیردولتی زیست محیطی مورد بررسی در حد پایین و متوسط بود. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی در نظر گرفته شده شامل اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی و آگاهی اجتماعی با عملکرد سازمانی رابطه مثبت و معنی داری در سطح یک درصد وجود دارد. نتایج ضریب رگرسیون نیز نشاندهنده توان تبیین 5/35 درصد واریانس توسط متغیرهای مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی است.
مقاله پژوهشی
مهدیه رضائی؛ سید محمد شبیری؛ محمدرضا سرمدی؛ مریم لاریجانی
دوره 4، شماره 4 ، شهریور 1395، صفحه 54-41
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر استفاده از برنامههای محیطزیستی رادیو بر ارتقای آگاهی، نگرش و رفتارهای محیطزیستی دانشجویان به عنوان سه بعد اصلی سواد محیطزیستی است. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری دادهها، نیمهآزمایشی از نوع پیش آزمون- پسآزمون با گروه کنترل میباشد. نمونه مورد مطالعه شامل 40 نفر ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر استفاده از برنامههای محیطزیستی رادیو بر ارتقای آگاهی، نگرش و رفتارهای محیطزیستی دانشجویان به عنوان سه بعد اصلی سواد محیطزیستی است. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری دادهها، نیمهآزمایشی از نوع پیش آزمون- پسآزمون با گروه کنترل میباشد. نمونه مورد مطالعه شامل 40 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور استان مرکزی است که به روش نمونه در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در قالب دو گروه کنترل و آزمون گروه بندی شدند. مداخله صورت گرفته در این پژوهش شامل معرفی و درخواست از دانشجویان برای پیگیری و گوش دادن به برنامههای محیطزیستی ثابت رادیوی جمهوری اسلامی ایران شامل برنامه سیاره آبی رادیو ایران و بخش های مربوط به محیطزیست برنامه افق روشن رادیو سلامت در یک دوره زمانی سه ماهه بود . بعد از 3 ماه به منظور سنجش تأثیر برنامههای رادیویی مذکور، از دانشجویان پس آزمون گرفته شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامهای بود که روایی محتوایی آن به صورت کمی و کیفی با نظرخواهی از 25 نفر از اساتید و اعضای هیأت علمی رشتههای مرتبط و پایایی آن نیز با روش آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از روشهای آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت. بر اساس نتایج آزمونهای آماری، برنامههای رادیویی سیاره آبی و افق روشن دارای تأثیر مثبت و معنی دار بر هر سه بعد سواد محیطزیستی دانشجویان به خصوص آگاهی محیطزیستی آنها با اندازه اثر بالاتر، بوده اند .
مقاله پژوهشی
حدیث پورجمشیدی؛ حسین مهدی زاده؛ سعید غلامرضایی؛ نعمت اله شیری
دوره 4، شماره 4 ، شهریور 1395، صفحه 64-55
چکیده
امروزه رشد روز افزون جمعیت و ترویج الگوهای مصرفی نامناسب به استفاده نابهنجار از ظرفیت های زمین منجر شده که عواقب آن سبب نابودی سرمایه های طبیعی، افزایش بیماریها، تولید زباله و افزایش مواد زائد گردیده است که بی توجهی به این امر مهم در آینده ای نه چندان دور زمین را با مشکلات جدی مواجه خواهد ساخت. در این راستا تحقیق حاضر ...
بیشتر
امروزه رشد روز افزون جمعیت و ترویج الگوهای مصرفی نامناسب به استفاده نابهنجار از ظرفیت های زمین منجر شده که عواقب آن سبب نابودی سرمایه های طبیعی، افزایش بیماریها، تولید زباله و افزایش مواد زائد گردیده است که بی توجهی به این امر مهم در آینده ای نه چندان دور زمین را با مشکلات جدی مواجه خواهد ساخت. در این راستا تحقیق حاضر با هدف تعیین میزان تأثیر متغیرهای نگرش زیست محیطی، دانش و اطلاعات زیست محیطی، دغدغه زیست محیطی، دغدغه سلامت، مسئولیت پذیری اجتماعی، زمینه اجتماعی، تحصیلات، جهان شهری بودن، استفاده از اینترنت، سابقه بیماری و حساسیت غذایی بر گرایش به رفتار مصرف پایدار شهروندان خرم آباد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش ساکنان شهر خرم آبادند که نمونه ای به حجم 386 نفر از آنان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای برای مطالعه انتخاب شده اند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و تحلیل مسیر رگرسیونی استفاده گردیده است. یافته ها نشان میدهد که متغیرهای نگرش زیست محیطی، دانش و اطلاعات زیست محیطی، دغدغه زیست محیطی، دغدغه سلامت و مسئولیت پذیری اجتماعی به طور مستقیم و متغیرهای تحصیلات، جهان شهری بودن، استفاده از اینترنت، سابقه بیماری به همراه حساسیت غذایی به طور غیر مستقیم در مجموع 30 درصد از واریانس رفتار مصرف پایدار ساکنان شهر خرم آباد را تبیین نمودند. در این بین متغیرهای دغدغه سلامت و نگرش زیست محیطی بیشترین میزان تأثیر بر رفتار مصرف پایدار را داشتند بنابراین توصیه می گردد که ارگان های ذیربط در راستای تغییر نگرش و ارتقای سطح دغدغه سلامت افراد اقدامات لازم را انجام دهند.
مقاله پژوهشی
علیرضا پارسا
دوره 4، شماره 4 ، شهریور 1395، صفحه 74-65
چکیده
رشد علم و فناوری، پس از دوران نوزائی منجر به تسلط هرچه بیشتر انسان بر طبیعت و بهره برداری بی رویه از آن گردید، این امر منجر به پیدایش بحران زیست محیطی شد، این پیشامد، ضرورت توجه و شناخت عوامل بحران و تقویت اخلاق زیست محیطی را برای همگان روشن ساخت، ارائه راه حل های موقتی و همچنین ارائه نظریه های فلسفی و دینی در پی این احساس ...
بیشتر
رشد علم و فناوری، پس از دوران نوزائی منجر به تسلط هرچه بیشتر انسان بر طبیعت و بهره برداری بی رویه از آن گردید، این امر منجر به پیدایش بحران زیست محیطی شد، این پیشامد، ضرورت توجه و شناخت عوامل بحران و تقویت اخلاق زیست محیطی را برای همگان روشن ساخت، ارائه راه حل های موقتی و همچنین ارائه نظریه های فلسفی و دینی در پی این احساس در میان علاقه مندان به طبیعت و اندیشمندان ظهور کرد. "لین وایت" پیدایش بحران را معلول نخوت مسیحیت نسبت به طبیعت دانست و انسان شناختی ادیان توحیدی (یهودی- مسیحی) را عامل اصلی این بحران معرفی نمود، دیدگاه وی مورد نقد ناقدان مسیحی قرار گرفت اما از نظر انسان شناختی اسلامی که مشترکاتی با انسان شناختی مسیحی دارد، نه تنها سخن "لین وایت" در مسأله اخلاق زیست محیطی، نارسا است؛ بلکه اسلام می تواند همان دین جدیدی باشد که "لین وایت" برای نجات طبیعت پیشنهاد کرده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی –تحلیلی به گردآوری اطلاعات کتابخانه ای شامل شناسایی، مطالعه، طبقه بندی اطلاعات، تجزیه و تحلیل و جمع بندی اطلاعات درخصوص موضوع مورد مطالعه پرداخته و با واکاوی دیدگاه لین وایت در تبیین علل پیدایش بحران زیست محیطی این نظر را بر مبنای انسان شناختی اسلامی نقد کرده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که دیدگاه لین وایت در مواجهه با مبنای انسانشناختی اسلامی، ناتوان از تبیینی مطابق واقع از علل پیدایش بحران زیست محیطی است.
مقاله پژوهشی
هیمن یزدانی؛ علی شمس
دوره 4، شماره 4 ، شهریور 1395، صفحه 86-75
چکیده
رفتارهای فردی و جمعی افراد جامعه بر روی محیطزیست و مشکلات آن تأثیرگذار است. شناسایی تأثیر سرمایه اجتماعی روستاییان بر رفتارهای زیستمحیطی آنها میتواند کمک مهمی به برنامه ریزان حوزه حفاظت از محیطزیست روستاها فراهم کند. پژوهش توصیفی همبستگی حاضر با هدف بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر رفتار زیستمحیطی روستاییان انجام شد. جامعه ...
بیشتر
رفتارهای فردی و جمعی افراد جامعه بر روی محیطزیست و مشکلات آن تأثیرگذار است. شناسایی تأثیر سرمایه اجتماعی روستاییان بر رفتارهای زیستمحیطی آنها میتواند کمک مهمی به برنامه ریزان حوزه حفاظت از محیطزیست روستاها فراهم کند. پژوهش توصیفی همبستگی حاضر با هدف بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر رفتار زیستمحیطی روستاییان انجام شد. جامعه آماری، کلیه خانوارهای روستایی شهرستان مریوان بودند (11228N= ) که با استفاده از فرمول کوکران 250 نفر بهعنوان نمونه محاسبه و از طریق روش نمونهگیری چندمرحلهای تصادفی انتخاب و مطالعه شدند. دادههای تحقیق با استفاده از نرمافزار20 SPSS و آزمونهای تحلیل همبستگی و رگرسیون گامبهگام تحلیل شدند و نتایج نشان داد که 8/82 درصد روستاییان در حد متوسطی رفتار حفاظت محیط زیستی را دارا هستند. سطح اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی از دید اکثریت روستاییان موردمطالعه (به ترتیب 6/65، 4/62 و 98 درصد) در حد متوسط بود. تحلیل همبستگی نشان داد که بین هر سه مؤلفه سرمایه اجتماعی و رفتارهای زیستمحیطی روستاییان رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. تحلیل رگرسیون چندگانه گامبهگام نیز نشان داد که چهار متغیر سطح تحصیلات، مشارکت اجتماعی، سن و انسجام اجتماعی 7/37 درصد واریانس سطح رفتارهای حفظ محیط زیستی روستاییان را تبیین میکنند.