آموزش محیط زیست
محمد یزدی
چکیده
چکیدهموضوع محیط‌زیست و طبیعت و اخلاق محیط‌زیستی موردتوجه تمام ادیان الهی و غیر الهی بوده است. در عصر حاضر موضوع محیط‌زیست و طبیعت موردتوجه نه‌تنها دانشمندان علوم فنی و مهندسی قرارگرفته بلکه موردتوجه فیلسوفان معاصر و رهبران اسلامی ازجمله فقهای شیعه قرار گرفته است. در سال‌های اخیر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی ...
بیشتر
چکیدهموضوع محیط‌زیست و طبیعت و اخلاق محیط‌زیستی موردتوجه تمام ادیان الهی و غیر الهی بوده است. در عصر حاضر موضوع محیط‌زیست و طبیعت موردتوجه نه‌تنها دانشمندان علوم فنی و مهندسی قرارگرفته بلکه موردتوجه فیلسوفان معاصر و رهبران اسلامی ازجمله فقهای شیعه قرار گرفته است. در سال‌های اخیر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی و حضرت آیت‌الله جوادی آملی دو تن از فقهای برجسته جهان تشیع هستند که به این موضوعات به‌صورت ویژه پرداخته‌اند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران هم از نظر بالاترین مسئول حکومت و هم در جایگاه یکی از رهبران برجسته مذهبی جهان در طی بیست سال گذشته به‌صورت پیوسته به موضوع محیط‌زیست و طبیعت توجه داشته است. برای بررسی دیدگاه‌های مقام معظم رهبری 57 مورد از بیانات ایشان در طی ده سال گذشته (1379-1399) با کلیدواژه‌های محیط‌زیست، طبیعت، منابع طبیعی، هوا، آب، خاک، درخت، جنگل، مرتع، تخریب، انرژی، آلودگی، آگاهی، قانون، جرم، تصرف و غیره مورد پردازش آماری، تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. پردازش این داده‌ها نشان می‌دهد که بیشترین تکرار در مورد کلمه درخت و درختکاری با 205 مورد و کمترین آنها مربوط به کلمه آگاهی‌رسانی با 4 مورد تکرار شده است. اهمیت ویژه رهبری بر درخت و درختکاری از این دیدگاه جالب است که در قرآن کریم نیز کلمه درخت 27 بار و نام درختانی مثل خرما 20 بار تکرار شده است. از نکات مهم دیگر در دیدگاه‌های مقام معظم رهبری نسبت به محیط‌زیست و منابع طبیعی آن است که علاوه بر به‌کارگیری کلمات درست از دید یک مقام اجرایی و کارشناسی، حاکم بودن ادبیات قرآنی و فلسفه اسلامی است. حضرت آیت‌الله جوادی آملی نیز به‌عنوان یک از فقهای برجسته جهان تشیع و فیلسوفان اسلامی از سال‌های 1384 به‌صورت ویژه به موضوع محیط‌زیست و طبیعت پرداخته است. بررسی مطالب موجود در سایت رسمی، سخنرانی‌ها، مقالات و کتب ایشان نشان می‌دهد خمیرمایه دیدگاه‌های ایشان بر دو مبنای ادبیات فلسفی و قرآنی قرار دارد. این پژوهش نشان می‌دهد که دیدگاه‌های محیط‌زیستی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و حضرت آیت‌الله جوادی آملی تحت تأثیر ادبیات قرآنی، احادیث و روایات ذکرشده شده از پیامبر گرامی اسلام و امام جعفر صادق، مبانی فقهی معروفی مانند قاعده لاضرر و لاضرار، قاعده تسبیب، قاعده اتلاف و فیلسوفان اسلامی به‌ویژه ملاصدرا است. با این تفاوت که در دیدگاه‌های مقام معظم رهبری نظرات کارشناسی و اجرایی نیز کاملاً مشهود است درحالی‌که در نظرات حضرت آیت‌الله جوادی آملی نظرات کارشناسی و اجرایی مشاهده نمی‌شود.
