با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه پیام نور

2 عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

امروزه باتوجه به بحرانهای زیست‌محیطی موجود که بسیاری از آنها به موجب عدم داشتن سواد محیط‌زیستی انسان‌ها می باشد باید دغدغه اصلی آموزش و پرورش این باشد که دانش‌آموزان درمدرسه تحت تأثیر برنامه درسی پنهان چه تجاربی را کسب می کند. زیرا این برنامه درسی اثراتی به مراتب عمیق‌تر از برنامه درسی آشکار در ایجاد نگرش‌ها ، رویکردها و ارزش‌ها در دانش‌آموزان دارد .بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی تجارب زیست شده دانش آموزان از برنامه درسی پنهان آموزش محیط زیست می باشد و به معنای دیگر به دنبال دستیابی به این پدیده و ترسیم ابعاد آن به گونه‌ای که درذهن دانش آموزان نقش می بندد، بوده است. روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی بود که با  مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شده است. روش نمونه گیری هدفمند بوده و حجم نمونه براساس اشباع نظری داده ها مشخص شد. تحلیل داده‌های به دست آمده از مصاحبه‌ها در این پژوهش، برنامه درسی پنهان آموزش محیط زیست را در زمینه های ساختار فیزیکی، ساختار اجتماعی، ساختار دیوانسالارانه، ساختار فرهنگی، ساختار خانوادگی ، ساختار فردی  و ساختار برون سازمانی به دست داد. همچنین یافته‌ها نشان داد از نظر تجربه زیست شده دانش آموزان از برنامه درسی پنهان، بیشترین سواد محیط‌زیستی  از ساختار اجتماعی (تعامل با معلم) و سپس ساختار خانوادگی و ساختار دیوان سالارانه حاصل شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

بررسی تجربیات زیست شده دانش آموزان دوره متوسطه از آموزش محیط زیست از طریق برنامه درسی پنهان به منظور ارائه راهکارهایی برای ارتقاء سواد محیط‌زیستی

نویسندگان [English]

  • Leyla Parhizkar 1
  • Kourosh Fathi Vajargah 2

1 Payame Noor University

2 Professor, Shahid Beheshti University

چکیده [English]

امروزه باتوجه به بحرانهای زیست‌محیطی موجود که بسیاری از آنها به موجب عدم داشتن سواد محیط‌زیستی انسان‌ها می باشد باید دغدغه اصلی آموزش و پرورش این باشد که دانش‌آموزان درمدرسه تحت تأثیر برنامه درسی پنهان چه تجاربی را کسب می کند. زیرا این برنامه درسی اثراتی به مراتب عمیق‌تر از برنامه درسی آشکار در ایجاد نگرش‌ها ، رویکردها و ارزش‌ها در دانش‌آموزان دارد .بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی تجارب زیست شده دانش آموزان از برنامه درسی پنهان آموزش محیط زیست می باشد و به معنای دیگر به دنبال دستیابی به این پدیده و ترسیم ابعاد آن به گونه‌ای که درذهن دانش آموزان نقش می بندد، بوده است. روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی بود که با  مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شده است. روش نمونه گیری هدفمند بوده و حجم نمونه براساس اشباع نظری داده ها مشخص شد. تحلیل داده‌های به دست آمده از مصاحبه‌ها در این پژوهش، برنامه درسی پنهان آموزش محیط زیست را در زمینه های ساختار فیزیکی، ساختار اجتماعی، ساختار دیوانسالارانه، ساختار فرهنگی، ساختار خانوادگی ، ساختار فردی  و ساختار برون سازمانی به دست داد. همچنین یافته‌ها نشان داد از نظر تجربه زیست شده دانش آموزان از برنامه درسی پنهان، بیشترین سواد محیط‌زیستی  از ساختار اجتماعی (تعامل با معلم) و سپس ساختار خانوادگی و ساختار دیوان سالارانه حاصل شده است.

کلیدواژه‌ها [English]

  • برنامه درسی آموزش محیط زیست
  • برنامه درسی پنهان
  • سواد محیط‌زیستی
  • پدیدارشناسی